|
|
|
Van Kierkegaard
|
Over het boek:
|
|
Ziek van verlangen
Mystiek & psychoanalyse Sjef Houppermans & Marc De Kesel (Red.) ISBN: 9789044139280 (Reeks: Psychoanalyse en Cultuur Nr. 15) Aantal Pagina's: 274 Prijs: € 28,- Uitgever : Garant Uitgevers nv
|
Over het boek:
De essaybundel focust op ‘mystiek’, een fenomeen dat, anders dan ‘religie’, wél op algemene interesse en populariteit kan rekenen. Vanuit diverse hoeken buigen de auteurs zich over vragen als: Wanneer mystiek iets erotisch/seksueels heeft, hoe kijkt de psychoanalyse daar dan tegen aan? Of moet die psychoanalytische blik tegelijk niet ook iets leren van de mystiek? Valt vanuit de mystiek niet ook iets te zeggen over erotiek? Worstelt ook de mysticus/mystica niet met de liefde – de liefde voor een goddelijke minnaar, dat wel, maar een liefde die, net als alle menselijke, al te menselijke liefdes, ziek kan maken? Is ook hij/zij/hen niet ‘ziek van verlangen’, maar dit zonder op te houden precies aan dat verlangen verslingerd te zijn en te blijven? Leonard Cohen zingt niet zomaar ‘No, there is no cure that is cure enough to be a cure for love’. Met essays van: Marc De Kesel, Jan Cambien, Jos de Kroon, Veerle Fraeters, Lieven De Maeyer, Herman Westerink, Erwin Mortier, Bart Vieveen, Janneke van der Leest, Sjef Houppermans, Peter Verstraten en Sander Vloebergs. |
|
Narcissus revisited. Van Shelley tot Fleabag
Sjef Houppermans, Peter Verstraten & Marc De Kesel (Red.) (Reeks Psychoanalyse en Cultuur, nr. 14) ISBN: 9789044138504 Aantal Pagina's: 199 Prijs: € 24,90 Uitgever : Garant Uitgevers nv |
Over het boek:
Narcisme mag dan van alle tijden zijn, in onze laatmoderne mentaliteit is het springlevender dan ooit. Geen wonder dus dat het thema ook vandaag nog tot reflectie noopt. In Narcissus revisited: van Shelley tot Fleabag buigt een keur van essayisten zich over dit onderwerp, en wel door, elk vanuit een eigen specialisme, in te zoomen op een specifieke uiting ervan in domeinen als literatuur, film, televisieserie, filosofie en psychoanalytische praktijk. Telkens wordt nagegaan hoe ‘narcisme’ daar ofwel wordt gethematiseerd ofwel, ongethematiseerd, toch een rol van belang speelt. Met bijdragen van Janneke van der Leest, Marc De Kesel, Peter Verstraten, Marc Hebbrecht, Frans Schalkwijk, Sjef Houppermans, Ptolemaeus Sirks, Jacob Henselmans en Ruud Welten. |
De tijd hangt uit zijn naad.
Hamlet en de psychoanalyse Peter Verstraten & Sjef Houppermans (red.) (Reeks Psychoanalyse en Cultuur, nr. 13) ISBN: 9789044137675 Aantal Pagina's: 205 Prijs: € 24,90 Uitgever : Garant Uitgevers nv |
Over het boek:
Met een vader die als geest verschijnt en een arglistige oom op de troon naast zijn moeder heeft de tijd voor prins Hamlet zijn samenhang verloren. Hoewel Shakespeares toneelstuk voortborduurde op al bestaande bronteksten, zoals een bijdrage uiteenzet, markeert zijn versie een omslag waarbij de traditioneel patriarchale functie onttakeld raakt. Naast een reflectie op de publiekelijke herinnering aan Hamlets vader alsmede een vergelijking tussen Oedipus en Hamlet verkent de bundel hoe de uitholling van de rol van de vader als autoriteit – hier betiteld als ‘Hamletconstellatie’ – zich manifesteert in eigentijdse werken. Die verkenning betreft onder meer een doorwrochte lezing van Lacans visie op Shakespeares Hamlet, maar ook analyses van parodistische detectives en McEwans roman Nutshell, van Kuifje-strips en grafische romans, van films van Lynch en Lubitsch. De bundel besluit met de weergave van een uitgebreid openbaar interview met Tom Lanoye over zijn leermeesters, de theatrale strapatsen van zijn moeder, toneel in Zuid-Afrika, de keus voor Abke Haring (zie omslagfoto) in de rol van Hamlet voor Lanoyes bewerking Hamlet vs. Hamlet. Uit die bewerking, tevens besproken in een bijdrage, komt de zin waaraan de bundel zijn titel ontleent. Met bijdragen van Jan Frans van Dijkhuizen, Annelies van Hees, Yasco Horsman, Sjef Houppermans, Marc De Kesel, Jos de Kroon, Peter Verstraten, Bart Vieveen. |
Bart Vieveen
De ontvoogding van de tragische held. Hamlet, Katadreuffe, en Van Egters verkennen de grenzen van het bedreigde Vader-land. (Reeks Psychoanalyse en Cultuur, nr. 12) ISBN: 9789044137019 Aantal Pagina's: 340 Prijs: € 33,90 Uitgever : Garant Uitgevers nv |
Over het boek:
Deze cultuuranalytische studie concentreert zich op drie literaire werken (en hun bewerkingen) die historisch gemarkeerd zijn. Bordewijks Karakter uit het interbellum; Gerard Reves De avonden van vlak na de Tweede Wereldoorlog, en Tom Lanoyes recente theaterstuk Hamlet versus Hamlet. De auteur leest die werken als paradigma’s van drie lacaniaanse posities: de neurotische, de perverse en de grens van de psychotische positie. Hij doet dat niet als formele exercitie maar in de context van een historische ontwikkeling en een cultuurfilosofische maatschappijanalyse en aan de hand van wat hij benoemt als een ‘hamletconstellatie’. De hamletconstellatie is een supplementair model naast het oedipuscomplex, dat noodzakelijk is om een subjectpositie van het twintigste en eenentwingste-eeuwse subject te duiden. Met het oedipuscomplex was het mogelijk de neurotische constructie van het patriarchale meesterdiscours te duiden. Dat meesterdiscours was gebaseerd op een top-downstructuur in de betekenisconstructie, waarbij de externe grond van het gezag een hiërarchische positie innam ten opzichte van het subject. De basis van een horizontale autoriteit is een gemeenschappelijk aanvaarden van een grond, de wetten waarop het gezag gebaseerd is. Het is een overtuiging die gebaseerd is op een sinthomatisch denkmodel dat geen oedipale of heteronormatieve grondwaarden meer erkent en dat deel is gaan uitmaken van onze identiteit, net zoals autoriteit gebaseerd op een patriarchale piramide dat vroeger deed. |
Wonen op drift
(Reeks Psychoanalyse en Cultuur, nr. 11) Trees Traversier, Marc De Kesel & Sjef Houppermans (Red.) ISBN: 9789044136944 Aantal Pagina's: 240 Prijs: € 25,90 Uitgever : Garant Uitgevers nv |
Over het boek:
Freud vergelijkt het werk van de psychoanalyticus met het zorgvuldig opgraven van archeologische resten. Resten die niet levenloos noch materiële resten uit de oertijd zijn, maar levendige driften, libido, die het psychisch huis vanuit het onbewuste soms onbewoonbaar maken. Terwijl de architect met het construeren van een fysieke, externe ruimte het psychisch welbevinden van de bewoner beoogt, werkt de analyticus via de taal met de interne ruimte, het onbewuste en diens weerstanden. Het lichaam is taliger dan we denken; onze taal is lichamelijker dan we willen toegeven. Beide zijn huizen waar libido en de weerstand in ronddwalen en waarmee we aan de slag moeten om er een leefbaar interieur van te maken. Hoe kan de externe ruimte de interne ruimte ten goede komen en meer vorm geven aan het affectieve, erotische leven? Of ook: hoe kan architectuur het spreken in de psychoanalytische ruimte meer vorm geven? Psychoanalyse en architectuur: een ‘liaison’ die nodig opnieuw onder de aandacht moet? Met bijdragen van Marc De Kesel, Kris Pint, Paul Robbrecht, Nadia Sels, Trees Traversier en Trui Missinne. |
|
Woorden breken. Het democratisch tekort
Martine Groen & Paul Kuijpers (Reeks Psychoanalyse en cultuur, nr. 10) ISBN: 9789044136586 Aantal Pagina's: 152 Prijs: € 21,90 Uitgever : Garant Uitgevers nv |
Over het boek:
De psychoanalyse geldt in Nederland als een langdurige, moeizame therapie. Elders in het (nabije) buitenland wordt zij gezien als een non-conformistische wetenschap die zich op een indringende manier over de moeilijke condities van het menselijk bestaan buigt. De Utrechtse hoogleraar Antoine Mooij typeert haar als: ‘de drager van een mensbeeld, waarin de mens verschijnt als een levend wezen, dat zichzelf en de wereld uitlegt en daardoor tot zelfbepaling in staat is.’ Die uitspraak was richtinggevend voor dit boek, waarin een achttal auteurs uit Vlaanderen en Nederland de politiek en het bestuur van de moderne democratie tegen het licht houdt en aan een psychoanalytisch onderzoek onderwerpt. Als richtsnoer fungeert daarbij de notie van het ‘Onbehagen in de cultuur’ van Freud en het structuralisme van de Franse denker Jacques Lacan. Met bijdragen van René Boomkens, Christien Brinkgreve, René Foqué, Martine Groen, Marc De Kesel, Paul Kuijpers, Antoine Mooij en Paul Verhaeghe. |
Oog om oog.Psychoanalyse en tv-series
(Reeks Psychoanalyse en cultuur, nr. 9) P. Verstraten & Sj. Houppermans (Red.) ISBN: 9789044136135 Aantal Pagina's: 160 Prijs: € 21,50 Uitgever : Garant Uitgevers nv |
Over het boek:
Waar roman, theater en film vragen om inleving, identificatie en projectie, lijken hedendaagse tv-series vooral geïnteresseerd in het symbolische, zoals netwerken, (ongeschreven) regels en processen. Tv-series nodigen ons uit om het spel dat de personages spelen te ontrafelen, te decoderen en voort te zetten in discussies, interpretaties en speculaties. Oog om Oog probeert in te zoomen op creatieve processen en lezersreacties in een keur aan tv-series. Welke stem kan de psychoanalyse daarbij hebben en wat kan de psychoanalyticus leren van tv-series? Aan bod komen onder meer series als Twin Peaks, The Wire, Breaking Bad, House of Cards, Dexter, Les Revenants, Fargo, House of Cards en Game of Thrones. Met bijdragen van Jos de Kroon, Yasco Horsman, Sjef Houppermans, Janna Houwen, Solange Leibovici, Miriam Rasch, Daan Rutten, Peter Verstraten. |
Dwingende vrijheid.
(Reeks: Psychoanalyse en Cultuur, nr 8) Mark Kinet, Trees Tavernier & Sjef Houppermans (Red.) ISBN: 9789044135435 Aantal Pagina's: 136 Prijs: € 20,50 Uitgever : Garant Uitgevers nv |
Over het boek:
Er wordt weleens gezegd dat we in een dwingende tijd leven, waar autoriteit zoek is. Na de dood van God en het einde van de Grote Verhalen zijn we meer dan ooit tot vrijheid veroordeeld. We kunnen ons dan bijvoorbeeld overgeleverd voelen aan allerlei tot consumptieartikel gereduceerde objecten die ons een vermeend genot zouden moeten verschaffen. Van de weeromstuit ontstaat hier en daar een roep naar meer law and order. Niet helemaal onterecht wordt er dan van uitgegaan dat alleen de/meer wet ons vrijheid kan geven. Sommigen permitteren zich zelfs de vrijheid om harder dan ooit de wet te stellen: of het nu de wet van het Proletariaat of van het Volk is (zoals communisme en fascisme dat een paar decennia geleden deden), of die van de Sharia (zoals het islamfundamentalisme dat vandaag maar al te driest denkt te moeten doen). Freud en zijn psychoanalyse zijn ondertussen in de prullenmand van de intellectuele goegemeente beland. Toch bevat zijn theorie heel wat elementen die klaarheid brengen in deze schijnbare paradox: waarom vrijheid dwingend kan zijn; waarom vrijheid, zeker waar ze zich van elke norm en wet bevrijd weet, deze vaak met nog hardere hand installeert. Tegen de heersende tijdsgeest in biedt deze bundel een forum aan stemmen die de eigengereide band tussen vrijheid en wet/dwang proberen te denken. Met bijdragen van Marc De Kesel, Sjef Houppermans, Mark Kinet, Yves Petry, Daan Rutten, David Schrans, Jo Smet, Katrien Steenhoudt, Trees Traversier en Frank Vande Veire. |
Oedipus heerst!?
(Reeks Psychoanalyse en Cultuur, nr. 7) Peter Verstraten & Sjef Houppermans (Red.) ISBN: 9789044134414 Aantal Pagina's: 184 Prijs: € 24,40 Uitgever : Garant Uitgevers nv 
Als het lichaam spreekt
(Reeks Psychoanalyse en Cultuur, nr. 6) M. Kinet, K. Vuylsteke Vanfleteren & S. Houppermans (Red.) ISBN: 9789044133370 Aantal Pagina's: 182 Prijs: € 23,70 Uitgever : Garant Uitgevers nv |
Over het boek:
Toen Freud zijn oedipuscomplex op Sophocles’ klassieke tragedie entte, was de portee dat in iedere jongen een Oedipus schuilt (‘je suis Oedipe’). Maar een alomtegenwoordige figuur hoeft niet enkel op bevestiging te rekenen; hij roept ook weerstand op en kan tot vehikel worden gemaakt voor herbezinning. Wat is de status van Oedipus anno nu? Heerst hij nog steeds – als een koning dan wel als een ‘maladie (d’amour)’? In deze bundel zijn de bijdragen bijeengebracht van de studiedag op 31 oktober 2015, aangevuld met enkele speciaal voor de gelegenheid geschreven artikelen. De figuur van Oedipus is het uitgangspunt in beschouwingen over onder meer de klassieke tragedie; de problematiek van de dwangneurose; de moeder in het werk van kinderloze mannelijke auteurs; het denken van Deleuze en Guattari; het toneelwerk van Mulisch en Claus; de debuutroman van Alain Robbe-Grillet; het oeuvre van Willem Frederik Hermans. Met bijdragen van Rick Dolphijn, Henk Hillenaar, Sjef Houppermans, Nelleke Noordervliet, Daan Rutten, Ben Schomakers, Philippe Van Haute, Paul Verhaeghe & Peter Verstraten. Over het boek:
Psychoanalyse is, zoals bekend, een kwestie van woord en taal. Maar heeft het lichaam dan geen rechten? In de therapie is een lijf aan het woord. Woordeloos, dat wel, maar het schreeuwt evengoed onze onbewuste kronkels uit. Op het lichaam leest men de polsslag van het ‘reële’ dat, uniek en eigenzinnig, het gladde van onze verhalen doorkruist. Kunst zoekt vaak aansluiting bij die weerbarstige taal van het lichaam – een taal die ook bijvoorbeeld uit dansende, getatoeëerde, zwijgende of zelfs gedysincarneerde lichamen spreekt. Over de auteur(s): Met bijdragen van Marc De Kesel, Jos de Kroon, Willem Elias, Abe Geldhof, Sjef Houppermans, Mark Kinet, Rudi Laermans, Alain Platel, Michel Thys, Trees Traversier, Stijn Vanheule, Peter Verstraten en Katrien Vuylsteke Vanfleteren. |
Psychose en de kunsten
(Reeks Psychoanalyse en Cultuur, nr. 5) Sjef Houppermans, Jos de Kroon & Peter Verstraten (Red.) ISBN: 9789044131970 Aantal Pagina's: 200 Prijs: € 24,60 Uitgever : Garant Uitgevers nv |
Over het boek:
Bij een psychose, zo stelde Freud, overweldigen de wensimpulsen van het Es het Ik, waardoor de betrekking tussen Ik en buitenwereld wordt verstoord. Maar met die door de waan vertroebelde scheiding van de buitenwereld kunnen creatieve krachten vrij komen. In deze nieuwe uitgave van Psychoanalyse en Cultuur wordt gereflecteerd op de wijze waarop kunstenaars grenzen aftasten waarmee psychotici worstelen, onder meer via een pleidooi voor artistieke eigenzinnigheid, geschreven door Charlotte Mutsaers. Tevens zijn er artikelen gewijd aan de abrupt beëindigde carrière van de danser Vaslav Nijinski, de ideeën over theater van Antonin Artaud, radiohoorspelen van Samuel Beckett, fotografisch werk van David Nebreda alsmede een filmadaptatie van de autobiografie van Daniel Paul Schreber. Bovendien is er aandacht voor de werking van muziek in een gedetailleerd verslag van een casus uit de praktijk. Over de auteur(s): Met bijdragen van Jos De Backer, Abe Geldhof, Yasco Horsman, Sjef Houppermans, Jos de Kroon, Charlotte Mutsaers, Ludi Van Bouwel, Jan Van Camp, Stijn Vanheule, Peter Verstraten & Katrien Vuylsteke Vanfleteren. |
For your pleasure?
Psychoanalyse over esthetisch genot. (Reeks Psychoanalyse en Cultuur, nr. 4) Mark Kinet, Marc De Kesel & Sjef Houppermans (Red.) ISBN: 9789044130713 Aantal Pagina's: 194 Prijs: € 23,90 Uitgever : Garant Uitgevers nv |
Over het boek:
Kunst kan de wereld niet redden. Ze heeft geen politiek programma en zet niet aan tot daadkracht. Daarvoor is ze te frivool, te vrijblijvend, te wars van moraal. Andy Warhol: “Art is what you can get away with.” Maar kunst doet wel iets met ons. Ze prikkelt ons en brengt ons bij momenten in vervoering of zelfs uit evenwicht. Ze dwingt of verleidt ons in de illusie te treden en er ons vervolgens in gesprek van los te maken. Het sublieme van kunst doet ons huiveren en het schone verzoent ons met de anders vaak onleefbare waarheid. Kunst geeft ons een genot dat we soms slechts schuin of door de vingers kunnen zien. Over genot kan de psychoanalyse een notoire expertise voorleggen. Ook over esthetisch genot. Zelfs het meest verfijnde genot heeft volgens haar een onbewuste herkomst. Voor zover onze relatie tot de realiteit erotisch is, komt dit misschien bij uitstek tot uiting in de kunst. Over de auteur(s): Met bijdragen van Barbara Baert, Johan De Groef, Marc De Kesel, Filip Geerardyn, Mark Kinet, Nadia Sels, Michel Thys, Ludi Van Bouwel, Paul Verhaeghe en Peter Verstraten. |
De bedrieger bedrogen
(Reeks Psychoanalyse en Cultuur, nr. 3) Mark Kinet, Marc De Kesel & Sjef Houppermans (Red.) ISBN: 9789044129571 Aantal Pagina's: 296 Prijs: € 32,50 Uitgever : Garant Uitgevers nv |
Over het boek:
Dromen doen we altijd, overal en allemaal. We dromen overdag, we dromen ’s nachts en in zekere zin ligt de droom zelfs als een verzonken continent achter en onder ons wakend leven. Gewoonlijk weten we wel dat we dromen maar dikwijls weten we niet wat we dromen. Of we willen het niet geweten hebben. Volgens sommigen is een ietwat provocatieve definitie van normaliteit iemand die denkt dat dromen helemaal geen betekenis hebben. Alleszins doet de droom veel vervagen van wat in de werkelijkheid (?) onderscheiden wordt. Zo bijvoorbeeld het verschil tussen ziek en gezond. We dromen immers allemaal neurotische, psychotische en/of perverse dromen. Dromen zetten zodoende het verschil tussen normaal en abnormaal op losse schroeven. En hoeveel misdaden hebben we in onze dromen al niet gepleegd? Is het wel terecht dat we op vrije voet zijn? Horen we niet veeleer thuis in de gevangenis? En zijn onze dromen niet stuk voor stuk kunstwerken waaruit blijkt dat er een ongekende goddelijke Schepper huist in het diepst van onze gedachten? Kunnen vele culturele creaties omgekeerd dan ook niet als een droom gelezen en geïnterpreteerd worden? I Met bijdragen van Marc De Kesel, Marc Hebbrecht, Sjef Houppermans, Mileen Janssens, Joannes Késenne, Mark Kinet, Corine Kisling, Tinka Prast, Leo Ruelens, Walter Schönau, Rico Sneller, Trees Traversier, Ludi Van Bouwel, Paul Verhuyck, Marc Verminck en Peter Verstraten. |
Het nieuwe onbehagen in de cultuur
(Reeks Psychoanalyse en Cultuur, nr. 2) Mark Kinet, Marc De Kesel & Sjef Houppermans (Red.) ISBN: 9789044128161 Aantal Pagina's: 223 Prijs: € 25,60 Uitgever : Garant Uitgevers nv |
Over het boek:
Ruim tachtig jaar geleden en precies midden in het interbellum verscheen Het onbehagen in de cultuur (1929/1930). De boodschap is nogal pessimistisch: ‘Het oogmerk dat de mens ‘gelukkig’ is, komt in het plan van de ‘schepping’ niet voor.’ Freud beklemtoont herhaaldelijk het transhistorisch karakter van dit onbehagen. Het is toe te schrijven aan onbewuste schuldgevoelens als onvermijdelijk nevenproduct van de cultuur. De menselijke conditie heeft onvermijdelijk te lijden onder de tegenstelling tussen beschaving en seksualiteit. Bovendien zijn er onderliggende en interne spanningsverhoudingen tussen libido en zelfbehoud, lustprincipe en realiteitsprincipe, liefde en destructie, Eros en Thanatos. De prijs die we voor onze cultuur betalen is het verlies van geluk dat het gevolg is van (onbewust) schuldgevoel. Een tragische visie op de menselijke conditie is en blijft tot vandaag kenmerkend voor de psychoanalytische visie. Een categoraal onderscheid tussen normaal en abnormaal bestaat niet, psychopathologie is voornamelijk te begrijpen als de uitvergroting van algemeen menselijke problemen, de mens is innerlijk verdeeld en leeft in een niet op te heffen disharmonie met zichzelf en met de natuur. In dit boek komen verschillende (cultuur)filosofische en psychoanalytische stemmen aan het woord die Freuds tekst tegen het licht houden van de actuele psychoanalyse en de hedendaagse cultuur. Versnellingsstress, globalisering, consumptiekapitalisme, postmodernisme, neoliberalisme en meritocratie, de cultus van de zelfonthulling, virtuele realiteit, simulatie en cyborgatie zijn slechts enkele van de huidige gegevens. Wat valt er dientengevolge over het nieuwe onbehagen te zeggen? Neemt het ten gevolge van gewijzigde culturele omstandigheden en gevoeligheden andere gedaanten aan? Met bijdragen van Lieven De Cauter, Marc De Kesel, Joke J. Hermsen, Dominiek Hoens, Sjef Houppermans, Mark Kinet, Michel Thys, Paul Verhaeghe, Peter Verstraten. |
Spreken, zwijgen, ... schrijven. Psychoanalyse en taal
(Reeks Psychoanalyse en cultuur, nr. 1) P. Verstraten, M. De Kesel & Sj. Houppermans (Red.) ISBN: 9789044127034 Aantal Pagina's: 126 Prijs: € 18,00 Uitgever : Garant Uitgevers nv |
Over het boek:
“Het onbewuste is gestructureerd als taal”, aldus een fameuze frase van Jacques Lacan. Geen wonder dat het spreken een voorname rol speelt binnen de psychoanalyse. Maar de analyticus is minstens zo geïnteresseerd in wat tussen de regels niet gezegd wordt en waar de tekst hapert. Het primaat ligt bij de betekenaar, bij het ‘zeggen op zich’, en niet bij de betekenis. Om die reden heeft de psychoanalyse een sterk gevoel voor taal ontwikkeld – voor woordspelingen, voor ritme, voor stijl, kortom, voor het literair boetseren van taal. Deze essaybundel gaat in op alle aspecten van de psychoanalyse die te maken hebben met taal en geeft een overzicht van de meest recente inzichten in dit domein. Met bijdragen van: Marc De Kesel, Tom Giesbers, Arnon Grunberg, Sjef Houppermans, Jan Scheffer, Johan Schokker, Annelies Schulte Nordholt, Harry Stroeken, Peter Verstraten. |
